Ruisend riet

Deel 46, oktober 2012

U hebt allemaal wel eens gehoord van de uitdrukking: “ iemand met een kluitje in het riet sturen”. U weet ook dat het betekent dat je iemand afscheept door een nietszeggend antwoord te geven. Maar is dat ook zo?

Stel, er ligt iets tussen het riet, iets wat je zo op het eerste gezicht niet zo goed kunt zien. De ruime begroeiing onttrekt het aan het gezicht. Maar je wilt het toch graag hebben en iemand is bereid het er voor je uit te halen. Om de plaats te bepalen gooi je dan een kluitje in het riet, zodat deze persoon weet waar hij/zij het zoeken moet. Want zo’n vallend kluitje geeft een plonsje in het water en dat hoor je dan.

Je kunt ook een grotere kluit nemen, dat geeft dan weer een grotere plons zodat je nog zekerder bent van de vindplaats. Maar je hebt dan wel weer meer last van het opspattende water. Voor het maken van een kluitje om mee te gaan gooien kun je het beste klei gebruiken, omdat een kluitje van zand zich lastig laat vormen en meestal bij het gooien al weer uit elkaar valt voordat het in het riet is aanbeland. Niks gedaan dus.

Je kunt het ook nog van de andere kant bekijken: “iemand met een kluitje uit het riet sturen”. Ja, daar had u natuurlijk nooit bij stil gestaan, maar dat is wel degelijk mogelijk! Stel, er staan mensen in het riet, bijvoorbeeld van die nudisten (gewoon aangeklede mensen kan ook) en u wilt ze daar niet hebben. Dan gooit u een flinke kluit in het riet, ze schrikken van de plons en het opspattend water en dan komen ze er wel uit. Als het nudisten zijn kan het wel even duren, want ze moeten zich dan nog wel even aankleden, misschien.

Het lijkt nu natuurlijk een raar verhaal te gaan worden, omdat riet meestal langs de oevers van het water groeit en je er vaak zo vlak langs de waterkant maar moeizaam in zou kunnen staan.

Maar niets is minder waar, riet (Phragmites australis) heeft een enorme groeikracht en lukt het ook om via die oevers zo de walkant op te kruipen en dan staat het ook al op het land. Zo heb je binnen een paar jaar al een hele brede rietkraag. Bovendien groeit het ook in moerassig land, waarvan het op den duur vaste grond maakt. Dan kun je er soms wel in lopen en kun je er bijkans allerhande vogels en vreemde snuiters in aantreffen.

Is riet van enige betekenis voor watervogelliefhebbers met een vijver? Langs de rand van de vijver zou ik het niet planten, tenzij je een hele grote vijver hebt van een hectare of zo, echter watervogels vinden een rietkant eigenlijk niet zo prettig, omdat ze dan geen gevaar kunnen zien aankomen. Riet is familie van het gras en het woekert nog al, zowel ondergronds als daar boven en het zaait zich ook nog uit. Eenmaal uitgeplant langs de vijverrand staat het in een mum van tijd op een plek waar je het nou liever net niet had. De reinigende eigenschappen van een rietveld (helofytenfilter) zou men wel kunnen gebruiken, door er langzaam stromend, verontreinigd vijverwater doorheen te geleiden. Als ’t dan meezit, is het aan einde van de cyclus schoon.

Is riet verder nog nuttig? Ja, gemaaid en gedroogd als bijzonder fraaie dakbedekking. Is al een eeuwenoude traditie op boerderijen en huizen, in bepaalde streken zag je niet anders. Het is sterk, duurzaam, natuurlijk, isolerend en ademend.

Hoe kom je nou op zo’n verhaal rondom het riet, vanwaar die inspiratie?

Ik zag laatst ergens op een avond een meerkoet het riet in zwemmen, zo maar uit eigen beweging en die bleef daar wat rondhangen. Niet meer en niet minder en toen ik dat zo bekeek, dacht ik aan het befaamde kluitje. Maar ik heb het niet gegooid.

(Het leuke van kluiten is, dat je er zo fijn uit kunt wassen, maar dat terzijde.)

Bart Smit

NB. Veertjes is een regelmatige bijdrage op de website van Aviornis Nederland. De column geeft niet noodzakelijk de officiële mening van Aviornis weer.