vrijdag 14 oktober 2005

AI: Kans op besmetting is klein

Voor u gelezen in De Volkskrant

Van onze verslaggever Marc van den Broek

AMSTERDAM - Om besmet te worden met het vogelgriepvirus is contact met pluimvee nodig. De kans daarop is klein. Zorgelijker is dat de vogelgriep in Europa de kop opsteekt in het griepseizoen.

De ontdekking van de beruchte vogelgriep in een boerderij bij een natuurgebied in West-Turkije kwam niet onverwacht. De vogeltrekroute naar Afrika uit Zuid-Rusland, waar het gevreesde H5N1-virus heeft huisgehouden, loopt over het oostelijk Middellandse Zeegebied. West-Europa loopt dit najaar niet al te veel risico. Maar voor de boeren in de Turkse regio is de ellende niet minder. Om verdere schade in de sector te voorkomen, wordt het pluimvee in de nabijheid van de infectiehaard geslacht. Het transport van dieren wordt aan banden gelegd.

Alleen op die manier kan de ziekte worden gestopt. De autoriteiten in Turkije en Roemenië, waar ook een verdacht geval was eerder deze maand, zijn voortvarend aan de slag gegaan na de eerste signalen. In Roemenië is duidelijk dat het het virustype H5 de ziekteverwekker is, maar nog niet of de gevreesde H5N1-variant een rol speelt. Dat wordt vandaag duidelijk.

Wat H5N1 doet met mensen, is te zien in Zuidoost-Azië, waar het sinds begin 2004 rondwaart. Het maakt sporadisch mensen ziek. De autoriteiten melden dat er in Vietnam, Thailand, Cambodja en Indonesië 117 mensen besmet zijn geraakt. Van hen zijn er zestig overleden. Vietnam is het zwaarst getroffen. In Indonesië bezwijken nu mondjesmaat mensen door vogelgriep.

Hoewel het aantal ziektegevallen gering is, boezemt een virus dat erin slaagt de helft van de geïnfecteerden te doden, veel angst in bij de gezondheidsautoriteiten.

Gelukkig is de kans klein om besmet te raken. Contact met pluimvee is nodig. Om die reden zal het H5N1-virus in landen als Nederland, maar ook in Turkije, minder huishouden onder de bevolking. De mensen leven niet zo dicht op pluimvee als in Zuidoost-Azië.

Paniek zal uitbreken als het H5N1-virus, door een mutatie of een versmelting met een gewoon menselijk griepvirus, van mens op mens kan overspringen. Een wereldwijde epidemie (pandemie) ligt op de loer die mogelijk vele miljoenen levens kan kosten. De Nederlandse viroloog prof. dr. Ab Osterhaus heeft de afgelopen tijd hiervoor meerdere keren gewaarschuwd. ‘Het is niet de vraag of dit gebeurt, alleen wanneer. Het kan morgen of over tien jaar. Niemand die het weet.’

Dat het virus zich dicht bij Europa bevindt of zelfs al in Europa is, maakt het risico op een pandemie niet groter. Als de voor mensen besmettelijke variant ontstaat, dan zal het zich in de moderne tijd als een razende over de wereld verspreiden, dat heeft de longziekte SARS in 2002 aangetoond.

Wat wel zorgen baart, is dat de vogelgriep in Europa de kop opsteekt in het griepseizoen. Dan is de kans groter dat iemand tegelijkertijd besmet raakt met de gewone en de vogelgriep. Dit vergroot de kans op versmelting.

Daarom heeft het zin om de bevolking te vaccineren tegen de gewone griep. Het beschikbare vaccin beschermt niet tegen de vogelgriep, maar wel tegen de gewone. Minder mensen krijgen griep en zo wordt de kans op een desastreuze versmelting tussen de twee griepsoorten verkleind. Daarom bepleit Osterhaus voor alle 50-plussers, circa 5 miljoen mensen, vaccinatie. Nu wordt dat alleen gedaan bij 65-plussers en risicogroepen (patiënten met astma of suikerziekte).

Trekvogeldeskundigen zeggen dat West-Europa dit najaar weinig gevaar te duchten heeft van het vogelgriepvirus. Maar in de winter kunnen vogels die over Nederland trekken zich in Afrika vermengen met besmette vogels uit Azië. In het voorjaar kan het probleem zich dan wel voordoen.